ایمن سازی ساختمان شامل طیف وسیعی از فعالیت هایی است که منجر به ایمن شدن محل می گردد . این طیف وسیع از ایمن سازی اشیا و دکوراسیون گرفته تا مقاوم سازی تیر ، ستون و پی ها را شامل می شود. لازم است در هر پروژه ساختمانی اعم از آپارتمان های کوچک وبزرگ ، مراکز تجاری و تفریحی، مدارس ، هتل ها و… مورد توجه سازندگان و مهندسان قرار بگیرد.

ایمن سازی سازه های ساختمانی با توجه به موقعیت مکانی آن سازه اهمیت می یابد. طبیعتا، ساختمان هایی که در مکان های مستعد قرار می گیرند مانند مجاورت رودخانه ،مناطق زلزله خیز ،مناطق نزدیک به دریا و… رعایت نکات مربوط به ایمن سازی و مقاومت سازه اهمیت بیشتری پیدا خواهد داشت.

سازه های ساختمانی از نظر مصالح و نوع ساخت با هم متفاوت هستند. درنتیجه چگونگی ایمن سازی آن ها نیز متفاوت خواهد بود. در ادامه با برخی انواع سازه های ساختمانی آشنا خواهیم شد.

ساختمان های بدون اسکلت :

منظور از ساختمان های بدون اسکلت ، ساختمان هایی با دیوار خشتی و یا آجری است که اگر زلزله شدید اتفاق بیفتد مقاومت بالایی در برابر آن نخواهند داشت.

ساختمان های اسکلت فلزی یا بتنی :

این نوع ساختمان ها اگر با در نظر گرفتن نیروهای افقی ناشی از زلزله بنا شده باشند در مقابل نیروهای جانبی ناشی از زلزله مقاوم هستند و اگر بدون در نظر گرفتن نیروهای افقی ناشی از زلزله ساخته شده باشند اگر اسکلت و یکپارچگی سقف ها به صورت صحیح اجرا شده باشد در برابر زلزله هایی با بزرگی کم و متوسط تا حدی مقاوم هستند.

سختی، مقاومت و انعطاف پذیری 3 ویژگی مهم مقاومت ساختمان در برابر زلزله هستند که با کنار هم قرار گرفتن بتن و فولاد در سازه ای ساختمانی به دست می آیند. به این صورت که بتن ،در برابر نیروهای فشرده سازی مقاوم است و فولاد تقویت کننده مقاومت نیروهای کششی ناشی از زلزله می باشد. در نتیجه ،بتن در اطراف میله های فولادی ریخته می شود و باعث ایجاد یک مقاومت عالی در برابر زلزله می شود.

ذکر این نکته لازم است که بخش قابل توجهی از ساختمان های کشور مقاومت لازم در برابر زلزله های شدید را ندارند در نتیجه با به کار گیری روش هایی باید مقاومت آن ها را بالا برد اما

تا به حال چه روش هایی برای ایمن سازی سازه ها در برابر زلزله ارائه شده است؟

روش تخریب و بازسازی اصولی مطابق ضوابط و ایمن نامه ها:

این روشی است که با اجرایی شدن آن علاوه بر ایمن سازی ساختمان ها مزایای دیگر مانند شهرسازی، اصلاح ساختار ترافیک ، اصلاح بافت های مسکونی ، استفاده از مصالح نوین و استفاده بهینه از انرژی را دارا می باشد. اما یکی از معایب بزرگ این روش بلند مدت بودن آن می باشد به طوری که برای اجرایی شدن نیازبه سالها و دهه ها زمان نیاز دارد.

روش مقاوم سازی بدون تخریب:

این روش یک راه حل پیشنهاد شده پرهزینه و زمان بر است که متخصص کافی برای اجرایی نمودن آن وجود ندارد به همین دلیل راه حل اجرایی و مناسب تا به حال نبوده است .

روش اتاق امن :

به دلیل زمان بر بودن روش های قبلی راه حل دیگری برای مقاوم سازی ساختمان های قدیمی با بافت فرسوده وجود دارد که اتاق امن نامیده می شود. در واقع این روش به این صورت می باشد که یک قاب فلزی در هر طبقه از ساختمان قرار می گیرد و تنها یک بخش یا یک اتاق از هر ساختمان را شامل می شود بدون اینکه تغییری در ساختمان اصلی تغییری ایجاد شود. بنابراین ، ساکنین ساختمان در زمان وقوع زلزله می توانند در اتاق مذکور و مقاوم سازی پناه بگیرند.

مزایای این روش چیست؟

– سرعت اجرای این روش زیاد است.

– این طرح انطاف پذیر بوده و قابلیت انطباق با ساختمان های متفاوت دارد.

– قابلیت مخفی کردن قاب وجود دارد.

– با این روش میزان تلفات ناشی از زلزله تا حد زیادی کاهش می یابد.

سبک سازی ساختمان:

این روش از جدیدترین اصول احداث و اجرای ساختمان های مسکونی و اداری محسوب می شود ،تفاوت این روش با روش های قبلی این است که سبک سازی برای ساختمان های جدید کاربرد دارد .
در این روش از مصالح نوین و سبک به جای مصالح سنگین و سنتی اسثفاده می شود. برای مثال،نوعی از این مصالح جدید ،پانل های گچی هستند که بسیار سبک و به روز می باشند که در احداث ساختمان ها به ویژه ساختمان های بلند کاربرد دارند.

رعایت اصول سبک سازی در ساختن ها باعث بروز کمترین خسارت هنگام وقوع زلزله می شود چون نیروی حاصل از زلزله بر روی مصالح سبک به مراتب کمتر از مصالح سنگین است. در نتیجه ی این کاهش خسارت ساختمانی میزان خسارت مالی و جانی نیز کاهش می یابد.

لازم به ذکر است ،سبک سازی ساختمان 40 تا 60 درصد وزن ساختمان را کاهش می دهد. از نظر اقتصادی نیز بصرفه می باشد زیرا برخلاف سیستم های سنتی که از چندین مصالح برای ساخت استفاده می کنند در این روش از یک مصالح ساختمانی که با مصالح سنتی برابری می کند استفاده می شود.

دقت کافی در این مورد داشته باشید که جهت تامین ایمنی ساختمان می توان از حوادثی مانند آتش سوزی پیشگیری کرد . جهت پیشگیری از آتش سوزی بررسی کابل ها ، تعمیر سیم های فرسوده و رعایت نکات ایمنی به ویژه هنگام خروج از منزل به مدت طولانی الزامی می باشد.

* در پایان باید یادآوری نماییم از نظر کار شناسان ، پرخطر ترین ساختمان ها هنگام وقوع زلزله ،ساختمان هایی با مصالح بلوک آجری و بلوک بدون میل گرد هستند.